وقتی انسان خطایی می‌کند، عقوبت آن را هم باید به جان بخرد، حالا این عقوبت می‌تواند فقط در این دنیا باشد یا سرای دیگر و یا هم در این دنیا و هم در سرای دیگر. در ابعاد بزرگ‌تر وقتی جامعه‌ای نیز به فساد و گناه رو می‌آورد، باید عذابی را که خداوند بر آنان فرو می‌فرستد، گردن نهد. امت‌های عصر کنونی که به انواع فسادها،گناهان، سرکشی‌ها و ستمگری‌ها آلوده و از آفریننده هستی غافل شده‌اند، به یقین عذابی سخت‌تر خواهند داشت.

این طرز تفکر از زمان‌های قدیم وجود داشته است؛ هم چنانکه در اساطیر هند، از نابودی پایانی آفرینش همراه با علائمی دهشت بار سخن به میان آمده است که به نوعی می‌تواند با بروز بلایای طبیعی در دوره آخرالزمان مربوط باشد: « پس از صد سال خشکسالی و قحطی، هفت خورشید بر آسمان پدیدار می‌گردد و همه آب‌ها را می‌خشکاند. آتش و در پی آن، باد سراسر زمین را جارو می‌کشد و زمین و جهان زیرین را ویران می‌سازد. بر آسمان، ابرهایی چون پیل نمایان و تندر غریدن می‌گیرد؛ دوازده سال پی در پی باران می‌بارد و همه جهان را در خود غرق می‌کند».¹

در اساطیر کهن ملت‌های شمال اروپا نیز به بلایای دوره آخرالزمان اشاره شده است: « خورشید به تیرگی می‌گراید و زمین در دریا غرق می‌شود و ستارگان داغ از آسمان فرو می‌افتند و آتش تا به آسمان زبانه می‌کشد، آنگاه ملکوتی نو و زمینی نو، با زیبایی شکفت انگیز دوباره متجلی می‌شود و خانه‌ها سقفی از طلا می‌یابند و کشتزارها میوه‌های رسیده می‌دهند و شادی ابدی بر همه جا سایه می‌گسترد».² در متون زرتشتیان و تورات نیز از این بلایا سخنان فراوانی به میان آمده است.³

نیم نگاهی به وضعیت کنونی جهان، بیانگر انواع بلاهای مخرب طبیعی همچون: زلزله، سیل، خشک سالی و طوفان است که نتیجه‌اش بیماری، رنج، خسارات و نابودی می‌باشد. زمین در حال نزدیک شدن به فجایعی است که بشر، هرگز در طول تاریخ زندگی خود بر روی این کره، آن را تجربه نکرده است. گرم شدن زمین که بر اثر انتشار گازهای گل خانه‌ای پدید می‌آید، سبب بروز طوفان‌ها و سیلاب‌های مخرب خواهد شد. رشد فعالیت‌های خورشیدی و تغییرات آن‌ها نیز موجب افزایش دمای کره زمین و بروز دگرگونی‌های نامناسب آب و هوایی در عصر حاضر می‌باشد.⁴

علت افزایش بلاها

هر چند بیشتر بلاهای طبیعی و گرفتاری‌هایی که مردم آخرالزمان با آن‌ها مواجه هستند، در ظاهر منشأ طبیعی و مادی دارند، اما در واقع اثر وضعی و نتیجه قهری کارهای بد و گناهانی است که نظم طبیعت را بر هم می‌زنند و خشم خالق هستی را بر می‌انگیزند. در سخنی از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله آمده است: «هر گاه شر در زمین آشکار شود، خدای متعال سختی‌اش را بر اهل زمین فرو می‌فرستد».⁵

همچنین در سخن هشدارگونه دیگری از حضرت آمده است: « هر گاه پنج چیز در میان شما رواج یابد، پنج چیز بر شما فرود می‌آید: هنگامی که بین شما زنا رواج یابد، زلزله می‌آید؛ وقتی که میان شما ربا شایع گردد، فرو رفتن زمین روی می‌دهد؛ آنگاه که از زکات جلوگیری شود، چهارپایان اهلی نابود می‌شوند؛ موقعی که سلطان ستم ورزد، باران نمی‌بارد و زمانی که با اهل ذمّه حیله ورزی شود، دولت در اختیار مشرکان قرار می‌گیرد».⁶

امام علی علیه السلام فرموده است: «... مرگی شتابان و فراگیر مردمان را می‌رباید؛ به طوری که مرد صبح سالم است، در حالی که شب دفن می‌گردد و شب زنده است، در حالی که صبح می‌میرد...»

سال‌های پربلا

آنچه از متون باستانی و روایات اسلامی بر می‌آید، بیانگر آن است که در دوره آخرالزمان و پیش از خروج دجال، جهانیان با سه سال سخت و پر بلا رو به رو خواهند شد. در متون زرتشتیان آمده است: «در پایان هزاره هوشیدربامی، دیوی مهیب به نام «ملکوش» زمستانی سخت و ترسناک پدید می‌آورد و درمدت سه سال سراسر گیتی را با برف و باران و تگرگ و باد سرد و طوفان ویران می‌سازد و مردمان و جانوارن و دیگر موجودات روی زمین را نابود می‌کند». ⁷

در سخنی از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در این باره می‌خوانیم: «... بی گمان، پیش از خروج دجال، سه سال سخت خواهد بود که در آن‌ها،گرسنگی شدید دامن گیر مردم می‌شود...». ⁸

امام باقر علیه السلام نیز درباره آغاز و پایان این دوره کوتاه سه ساله فرموده است: «هرگاه عباسی به خراسان رسد، گیسوی سختی آور در مشرق طلوع می‌کند. نخستین بار که طلوع کرد، برای نابودی قوم نوح بود، هنگامی که خدا غرقشان کرد. در زمان ابراهیم، آنگاه که او را در آتش افکندند و زمانی که خداوند فرعون و همراهانش را نابود ساخت و هنگامی که یحیی پسر زکریا کشته شد، طلوع کرد. پس هر گاه آن را دیدید، از شر فتنه‌ها به خدا پناه برید. طلوع این ستاره پس از گرفتن خورشید و ماه خواهد بود. سپس [بنی عباس] درنگ نمی‌کنند تا آنکه ابقع در مصر آشکار شود».⁹

سیل

طبق روایات اسلامی، افزایش بارندگی و بالا آمدن سطح آب رودخانه‌ها و دریاها و جاری شدن سیل بر روی زمین، از جمله نشانه‌های نزدیک شدن زمان ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می‌باشد. در روایتی آمده است که از امام هادی علیه السلام پرسیدند: چه وقت آنان (مردم قم) منتظر فرج خواهند بود؟ حضرت فرمود: «هنگامی که آب روی زمین را فراگیرد».¹⁰

در برخی احادیث اسلامی به وقوع سیل در برخی شهرهای عراق و غرق شدن بعضی از آن‌ها در آب، پیش از ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اشاره شده است. امام سجاد علیه السلام در این به اره فرموده است: «هر گاه نجف شما را سیل و باران پرکرد ... منتظر ظهور قائم منتظَر ما باشید».¹¹

زلزله

از مدارک به دست آمده از گذشته‌های دور، چنین به دست می‌آید که پیش از ظهور منجی، زلزله‌ها زیاد می‌شوند و پی در پی روی می‌دهند. در نوشته‌های زرتشتیان آمده است: «زمین لرزه بسیار بُوَد و بسیار ویرانی بکند».¹²

در کتاب مقدس نیز آمده است: « و زلزله‌های عظیم در جای‌ها ... پدید [آید]...».¹³ پیامبراسلام صلی الله علیه و آله فرموده است: « زمان ظهور فرا نمی‌رسد، مگر آنکه ... زلزله‌ها فراوان شوند...».¹⁴ در حدیثی از امام علی علیه السلام نیز آمده است: «... هنگام طلوع بهرام و کیوان با اقتران دقیق ... لرزش‌ها و زلزله‌ها پیاپی رخ خواهند داد...».¹⁵

برخی روایات اسلامی بیانگر این است که وقوع زلزله در برخی مناطق مانند خراسان و شام، ارتباطی ویژه با دیگر حوادث پیش از ظهور دارد. در روایتی از پیامبر صلی الله علیه و آله آمده است که حضرت به جایگاه برآمدن خورشید رو کرد و فرمود: « از اینجا (مشرق)گیسوی شیطان طلوع می‌کند؛ از همین جا زلزله‌ها و فتنه‌ها ... خواهند بود».¹⁶  امام علی علیه السلام نیز فرموده است: « هر گاه ... آتش درخشان زبانه کشد، به پرهیزید، کاملاً به پرهیزید از کسی که از غرب می‌آید، هنگامی که زلزله‌ها در خراسان آشکار شوند».¹⁷

« هر گاه پنج چیز در میان شما رواج یابد، پنج چیز بر شما فرود می‌آید: هنگامی که بین شما زنا رواج یابد، زلزله می‌آید؛ وقتی که میان شما ربا شایع گردد، فرو رفتن زمین روی می‌دهد؛ آنگاه که از زکات جلوگیری شود، چهارپایان اهلی نابود می‌شوند؛ موقعی که سلطان ستم ورزد، باران نمی‌بارد و زمانی که با اهل ذمّه حیله ورزی شود، دولت در اختیار مشرکان قرار می‌گیرد».

طوفان و گردباد

در احادیث اسلامی به بروز بادهای خطر آفرین و طوفان‌های ویرانگر در دوره آخرالزمان اشاره شده است. حسن بصری به همشهریانش چنین می‌گوید: « بادی زرد از سوی قبله (جنوب غربی) به سوی شما می‌آید. سه روز و دو شب ادامه دارد تا آنجا که شب از شدت زردی، مانند روز روشن شود و غرق شدن بصره در پی آن خواهد بود ...».¹⁸ همچنین در حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله آمده است: «خرابی چین با شن خواهد بود...».¹⁹

رانش زمین و خشک سالی

رسول خدا صلی الله علیه و آله در بیان نشانه‌های زمان ظهور چنین فرموده است: «... زمین از فراوانی باران سست شود و هر گروهی گمان کند که این حالت تنها در منطقه آنان رخ داده است ...».²⁰

همچنین در متون برجای مانده از گذشتگان، خشک سالی به عنوان یکی از بلاهای فراگیر دوره آخرالزمان مورد توجه قرار گرفته است. درمتون زرتشتیان آمده است: « ... باران نیز به هنگام خویش نبارد ... و آب رودها و چشمه‌ها بکاهد ... »²¹ امام صادق علیه السلام نیز فرموده است: «... سرزمین‌ها خشک می‌شوند ...».²²

مر گ و میر فراوان

امام علی علیه السلام فرموده است: «... مرگی شتابان و فراگیر مردمان را می‌رباید؛ به طوری که مرد صبح سالم است، در حالی که شب دفن می‌گردد و شب زنده است، در حالی که صبح می‌میرد...».²³ پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نیز فرموده است: « از نشانه‌های نزدیک شدن زمان ظهور ... آن است که مرگ ناگهانی پدیدار شود».²⁴

پی نوشت:

1. شناخت اساطیر هند، ص41.

2. سیری در اساطیریونان و رم، ص 433،کتاب هفتم.

3. زند بهمن یسن ،ص11، ف6، بند4.

4. روزنامه کیهان ،ش17453.

5. الفتن ،ص431،جزء9،ذیل ح1354.

6. روضة الواعظین،ص532.

7. سوشیانت،ص97، بخ4، یادداشت 1، با حذف و تصرف.

8. عقد الدرر، ص345، ب12، ف2.

9. الفتن ، ص148، جزء3، ح607.

10. بحارالانوار، ج18، ص311.

11. التشریف بالمنن، ص369.

12. جاماسب نامه پهلوی، ف1، بند5.

13. کتاب مقدّس، عهد جدید، ص133؛ انجیل لوقا، ب21، بند11.

14. صحیح البخاری، ج1، ص448.

15. مشارق أنوار الیقین، ص266.

16. المعجم الصغیر، جزء2، ص36. 

17. إلزام الناصب، ح2، ص183.

18. التشریف بالمنن،ص.254

19. محاضرة الأبرار، ج1، ص340.

20. تفسیر قمی، ج2، ص282.

21. زند بهمن یسن، ص282.

22. صدوق، امالی، ص65.

23. بحارالانوار، ج93، ص304.

24. المعجم الاوسط، ج9، ص255.